Stadsgezichten Het Parool: Het Zuiderbad

De architectuurkatern van Het Parool zette vorige week een nieuw pareltje in de schijnwerpers.
Het is dit jaar 100 jaar geleden (1912) dat het Zuiderbad haar deuren opende. Maar het gebouw van het bad is eigenlijk nog 14 jaar ouder. Voor de huidige functie als zwembad heeft het gebouw een andere functie gehad. Een functie die we vandaag de dag eigenlijk niet meer kennen.

Het gebouw dat we nu kennen als statig zwembad, is niet als zodanig gebouwd. Het gebouw is gebouwd voor Wielrijschool Velox, maar men kon lessen om te fietsen. In die tijd zag men de potentie van het nieuwe vervoermiddel al in en enkele handige ondernemers openden fietsscholen om de nieuwe clientele te bedienen. Echter, al gauw bleek het kunstje niet zo moeilijk als het in het begin leek en mensen leerden het elkaar. De fietsscholen waren geen lang leven beschonken.

Architect van het gebouw was Jonas Ingenohl, die ook verantwoordelijk was voor het turngebouw, waar tegenwoordig jeugdtheater de Krakeling in gehuisvest is. Het gebouw werd gebouwd in 1898 in een mengeling van neo stijlen zoals in die tijd populair was.

Nadat Velox in 1906 failliet ging, hebben verschillende ondernemers geprobeerd om het gebouw te exploiteren, allen zonder succes, totdat op initiatief van een aantal artsen en andere Amsterdamse prominenten onder leiding van Otto Lanz, hoogleraar chirurgie in het Binnengasthuis, op grond van hygiene een zwembad openden in het gebouw. In het nieuwe zuidelijk deel van de stad dat zich aan het ontplooien was, was het een uitstekende functie en in 1912 startte de ombouw. Het werd met een bassin van 32 bij 14 meter één van de grootste overdekte zwembaden van Europa. Als architect werd Jan Stuyt aangetrokken. Hoewel men in eerste instantie Ingenohl zelf had willen vragen, bleek hij zich al intensief betrokken bij het uit dezelfde periode stammende Heiligewegbad, waardoor hij afviel. Interessant is dat het bassin bovenop de bestaande vloer werd gebouwd, waardoor men nu, om het zwembad te bereiken eerst een trap omhoog moet. Een ander kenmerkend onderdeel is de mozaiek fontein aan de kop van het bad.

Inmiddels bestaat het Zuiderbad 100 jaar, maar het voortbestaan van het zwembad ging niet altijd vanzelfsprekend. Meermalen stond het gebouw op de rand van sluiten, maar door acties van buurtbewoners is het gebouw nu nog steeds een zwembad. Bekijk het artikel, waar meer word verteld over behoud en restauratie van het gebouw op de site van het Parool

Afbeeldingen:
Foto: SPQA Amsterdam
Perspectieftekening: J. Ingenohl in Bouwkundig Weekblad

Bronnen:
- Melle, M. Van, (2012) Zwemmen in een wielrijschool in Ons Amsterdam Maart 2012
- Leliman, J.H.W. (1898) De wielerschool der Maatschappij Velox te Amsterdam in Bouwkundig Weekblad 1898
- Wikipedia J. Ingenohl


View Larger Map


Lees meer...

Goed nieuws voor Rijksmuseum en Stedelijk Museum

Voor de beide door verbouwing geplaagde musea van Amsterdam is er vandaag goed nieuws te melden, zo meldt het Parool. Bij het Rijksmuseum is een overeenkomst bereikt tussen de organisatie en het comité Red de Onderdoorgang. De tunnel zal voor fietsers toegankelijk blijven, maar zal 30 dagen per jaar afgesloten zijn. Bij evenementen zal de tunnel ook gesloten zijn. Dit lijkt sterk op de strekking van de aanbeveling van de fietsersbond en daarmee lijkt voorlopig een einde te zijn gekomen aan de langslepende discussie.

Bij het Stedelijk Museum is de ruwbouw van de nieuwe vleugel voltooid. Dit betekent niet dat het gebouw binnenkort open kan. De klimaatinstallaties moeten nog worden geinstalleerd. Dit is voor musea een speerpunt, omdat het helpt kunstwerken beter te beschermen en zal naar verwachting nog “enkele maanden” duren.

Rijksmuseum
Om te beginnen met het Rijksmuseum: Hier is na een eindeloze periode van onvrede eindelijk een beslissing genomen omtrend de fietstunnel. Het museum had langzaam maar zeker de beslissing doorgevoerd dat zij graag de tunnel afgesloten hadden gezien om de veiligheid van de duizenden toeristen, die geen fietsers gewend zijn te garanderen. De actiegroep Red de Onderdoorgang heeft zich lange tijd sterk gemaakt om de tunnel open te houden, maar het stadsdeel heeft na de lobby van beide kanten de uiteindelijke beslissing uit handen gegeven. Door een aanpassing van het ontwerp, waarbij toeristen duidelijker zien dat er een fietspad door de tunnel loopt, gaat de directie nu overstag in ruil voor het kunnen afsluiten van de tunnel op enkele specifieke dagen tijdens evenementen.

Of uiteindelijk de petitie die onlangs is opgestart verantwoordelijk is voor deze doorbraak is onbekend, maar duidelijk was wel dat buurtbewoners, fietsers en Amsterdamliefhebbers het over het algemeen niet eens waren met de plannen van de directie om de tunnel af te sluiten.

Stedelijk Museum
De verbouwing van het Stedelijk Museum is iets vlotter gegaan, hoewel hier ook flinke vertragingen zijn ontstaan. Na problemen met de aannemer Midreth en recent nog de vernielingen bij de huldiging van Ajax, is nu echter eindelijk het einde in zicht.

Er is veel kritiek geweest dat het Stedelijk Museum een jaar na het sluiten van het Rijksmuseum ook met de renovatie startte. De plannen van het Stedelijk om de nieuwe vleugel te vervangen stamden echter al uit 1994.

De toenmalige directeur Rudi Fuchs had de Portugese architect Álvaro Siza in de hand genomen voor het maken van een ontwerp. Hoewel dit ontwerp al in een ver stadium was doorontwikkeld, protesteerde de Bond van Nederlandse Architecten (BNA) tegen de directe aanstelling, omdat dit in strijd was met de Europese aanbestedingsregels, waarbij voor overheidsgebouwen een prijsvraag moet worden opgezet, waarvoor elke architect zich mag inschrijven. Dit bevordert gelijke kansen en geeft ook minder bekende architecten een kans om door te breken. Hoewel Siza de prijsvraag toch won is zijn ontwerp uiteindelijk afgekeurd, omdat het te gesloten was en buiten het budget raakte. Al deze ontwikkelingen namen veel tijd in beslag en in 2003, bij het vertrek van Fuchs, werd door de nieuwe directeur besloten om de hele procedure maar opnieuw uit te voeren. Hieruit kwam uiteindelijk het ontwerp, “de badkuip” van Benthem Crouwel architecten, die overigens ook verantwoordelijk zijn voor de interieurs van de metrostations van de Noord/Zuidlijn.

Het Rijksmuseum is in 2003 gesloten en zal in 2013 haar deuren weer openen. Het Stedelijk museum is in 2004 gesloten en hier is de verbouwing, die oorspronkelijk tot 2009 zou duren, nu gepland voor later dit jaar.

Bronnen:
- Stedelijkindestad.nl
- Wikipedia (Rijks, Stedelijk)
- Het Parool (1, 2, 3)
- Stedelijkmuseum.nl

Foto's
- Wikipedia, bewerking: SPQA Amsterdam
- Ontwerp Siza: via stedelijkindestad.nl



Lees meer...

Stadsgezichten Het Parool: Het Stedelijk Museum

Het Parool besteedt vandaag aandacht aan het Stedelijk Museum in hun rubriek Stadsgezichten. Na alle problemen naar aanleiding van de bouw van de Badkuip, is het een goed idee om eens stil te staan bij het andere, oorspronkelijke deel van het museum van de gemeentearchitect Weissmann en de oude Nieuwe Vleugel uit de jaren '50 van Sandberg.

Met alle problemen rond aannemer Midreth, wethouder Gehrels en de zoveelste vertraging is het een veraderming dat onlangs delen van het museum weer open konden en dat ook een eerste bezichtiging van de nieuwe vleugel te bezoeken viel, inclusief lichtshow.

Lees het artikel op de site van Het Parool.
Foto: BMA.nl
Lees meer...