Documentaire Joan van der Meij

De AVRO heeft in de serie Close Up een documentaire van bijna een uur gemaakt over Joan van der Meij. Deze is al enkele jaren oud en is al meerdere keren uitgezonden, maar nog niet iedereen is bekend met deze documentaire over de pionier van de Amsterdamse School. De documentaire toont het beeld van een architect die zijn carrière veelbelovend begon, als winnaar van de Prix-de-Rome, ontwerper van het Scheepvaarthuis en zijn aanstelling als eerste esthetisch adviseur van Amsterdam in 1911, maar uiteindelijk op treurige wijze in de vergetelheid raakte, mede door een aantal opmerkelijke keuzes. Zo koos hij ervoor om samen met zijn vrouw in Geulle in Limburg te gaan wonen, terwijl hij zijn praktijk in Amsterdam behield.

Van der Meij is zijn carrière begonnen op het bureau van Eduard Cuypers. Hier leerde hij Piet Kramer en Michel de Klerk kennen, waarmee zij algemeen worden beschouwd als de grondleggers, maar ook als belangrijkste exponent van de Amsterdamse School beweging. Na het winnen van de Prix-de-Rome heeft hij meerdere reizen gemaakt door Europa.

Het winnen van een prijsvraag over de herinrichting van de Dam heeft hem in de belangstelling gebracht van ir. A.W. Bos, directeur van de Dienst Publieke Werken die op zoek was naar een architect in vaste dienst. Opmerkelijke eerste gebouwen zijn het gebouw van de Hortus en de Arbeidsbeurs aan de Passeerdersgracht. Hoewel het Scheepvaarthuis vaak als markeringspunt genoemd van het begin van de bouwstijl, vertonen deze beider gebouwen kenmerken die later in dit gebouw ook tot uiting kwamen, zoals de verticale accenten en de creatieve manier om bakstenen zo veelvuldig als ornament te gebruiken. Ook Piet Kramer kwam later bij deze dienst werken, onder van der Meij.

Erg lang heeft zijn aanstelling niet geduurd. In 1919 werd Van der Meij ontslagen bij de dienst, omdat hij na een reorganisatie weigerde een vaste aanstelling aan te nemen en samen te werken met ingenieurs en andere architecten.

Van der Meij richtte zich hierna met wisselend succes op de woningbouw. Net als enkele andere architecten uit die tijd deden, startte hij een eigen woningbouwvereniging, NV De Lairesse, waarmee hij een aantal gebouwen in die straat bouwde.

Ook heeft hij tijdens een aanstelling bij het Bureau Gulden & Geldmaker de gevels ontworpen van de bebouwing aan de Jan Everstsenstraat in West.

Zijn enige andere grote werk is de Vijzelflat, een massaal woningbouwblok op de Vijzelstraat uit 1926, waar nu de uitbreiding van de ABN van M. Duintjer staat. Dit gebouw is helaas in 1955 afgebroken, nadat het deels was ingestort, vanwege bouwfouten. Zelf heeft hij het niet meer meegemaakt, Van der Meij is in 1949 overleden.

De documentaire van de AVRO geeft een overzichtelijk beeld van het leven en de manier van werken van Van der Meij.

Bekijk de documentaire hier.

Bronnen:
- Boterenbrood, H., Prang, J. (1989). Van der Mey en het Scheepvaarthuis. Den Haag.
- Boer, W.D.E. (1983). Amsterdamse bruggen. 1910-1950, Amsterdamse Raad voor de Stedebouw. Amsterdam.

Foto's:
- Scheepvaarthuis: SPQA Amsterdam
- Vijzelflat: Beeldbank Amsterdam