De voorgeschiedenis van de Marine Insurance Company Ltd. (Rokin 69)

Aan het Rokin 69, naast het nieuwe kantoor van het NRC, staat een alleraardigst Art Nouveau pand dat niemand in Amsterdam zal zijn ontgaan. Het is een rijksmonument van de architect Gerrit van Arkel en is gebouwd in 1901 als hoofdkantoor voor de Marine Insurance Company Ltd., een verzekeringsmaatschappij. Het pand is gebouwd in de periode van exponentiële groei van (financieel) Amsterdam uit het begin van de twintigste eeuw. Het toont samen met haar moderne buur hoe er door de altijd doormalende economie altijd een behoefte zal bestaan om een gezichtsbepalende locatie in de binnenstad te exploiteren. Dat daarbij de historie van een locatie wordt herschreven is op zo een moment van secundair belang. Ook het ontwerp van het Marine Insurance gebouw was op zijn minst controversieel bij de bouw. Gelukkig verworden ook moderne gebouwen op een gegeven moment tot historisch erfgoed. Na honderd jaar is het iconische gebouw van Van Arkel inmiddels een welkome toevoeging aan het Rokin. Een lot dat wellicht ook het NRC gebouw ooit zal meemaken.

De historie van een locatie hoeft ook niet altijd helemaal als verloren te worden beschouwd. Met een artikel over de geschiedenis van de locatie van vóór het Marine Insurance zorgt het weblog Amsterdams Verleden dat het nooit uit het collectief geheugen zal verdwijnen.

Het artikel op het blog van Ilja Mostert, archeoloog, vormt een interessant kijkje in de geschiedenis van het Rokin en de vele Middeleeuwse kloosters die de stad rijk was.

Bekiijk het artikel op:
amsterdamsverleden.nl

Gerrit van Arkel

Gerrit van Arkel was samen met F.M.J. (François) Caron de belangrijkste vertegenwoordiger van de Art Nouveau of Jugendstil in Amsterdam. In een tijd dat de architectuur sterk werd beïnvloed door het strenge zakelijke modernisme van Berlage welke een einde maakte aan het uitbundige tijdperk Pierre Cuypers, lukte het deze twee architecten om de decoratieve elementen van Cuypers' architectuur een moderne en expressionistische slag mee te geven. Hoewel Van Arkel aan het begin van zijn carrière voornamelijk bouwde in neo stijlen, kwam er rond 1894 een omslag naar de florale en organische motieven van de Jugendstil.

Uiteindelijk zou Van Arkel rond de 80 panden in Amsterdam bouwen of verbouwen, waaronder voornamelijk winkels, kantoren en de diamantslijperij van Asscher in de Pijp.
Zie voor een kort overzicht van zijn belangrijkste werken de wikipedia pagina

Het pand aan Rokin 69 uit 1901 is een voorbeeld uit het hoogtepunt van zijn carriere en doet denken aan andere vergelijkbare kantoorpanden, zoals het Astoria gebouw voor de Eerste Hollandsche Levensverzekeringsbank aan de Keizersgracht (1904-1906) en de Buitenlandsche Bankvereeniging aan Damrak 80-81 (1904). In een later stadium zou Van Arkel steeds soberdere gebouwen ontwerpen die sterker aan de architectuur van Berlage doen denken met hier en daar elementen van de Amsterdamse School. Een voorbeeld is Huize Labor aan de Westermarkt 2 (1921).

Het pand is later meerdere malen uitgebreid. In 1913-1915 door Gerrit van Arkel (1858-1918) zelf en in 1948 door H.J. Breman, de latere compagnon van Van Arkel die het architectenbureau uiteindelijk ook heeft overgenomen, maar ook verantwoordelijk was voor het Lloyd Hotel. Het pand is tegenwoordig nog steeds in gebruik als kantoor, hoewel het op dit moment te huur staat aangeboden. Er is van het oorspronkelijke interieur niet veel meer over, op enkele details, zoals de trapleuning na.

Bronnen:
- Rokin 69 op het monumentenregister
- Kruidenier, M. (2001) De Beurs van Van Arkel, Amsterdam

Foto's:
- Marine Inspurance Company ltd: SPQA Amsterdam
- Gerrit van Arkel: wikipedia