Stadsgezichten het Parool: Politiepost Buiksloterweg

Net voorbij het tolhuis van de pont in Noord staat een klein huisje in Amsterdamse School stijl. De rubriek Stadsgezichten van het parool besteed aandacht aan het bijzondere gebouwtje dat zijn leven in 1916 begon als politiepost van het deel van Amsterdam dat toen nog leeg was.

Het huisje kenmerkt zich door een zachtere, minder expressieve stijl dan we gewend zijn uit buurten als de Spaarndammerbuurt en Oud-Zuid. Deze landelijkere variant van de Amsterdamse School vonden vele architecten beter passen bij het karakter van de tuindorpen die veelvuldig in Noord zijn gebouwd. Het beschilderde houten beschot op de gevel vindt men hier veelvuldig terug in allerlei variaties.

Pas vanaf 1921 is de stad begonnen met het annexeren van de grond van kleine gemeentes voor de grootschalige uitbreidingen met tuindorpen: Tuindorp Oostzaan (1919-1921), Tuindorp Nieuwendam (1924-1927), Tuindorp Buiksloterham (1924-1930) en Tuindorp Buiksloot (1930-1932).

De tuindorpen waren een reactie op enorme woningnood in de jaren '10, maar hoewel er mondjesmaat nieuwe woningwetwoningen gebouwd werd in deze periode, werden in de zelfde periode bijna net zo veel woningen onbewoonbaar verklaard en ontruimd, vanwege de slechte staat waarin zij zich bevonden. De ruimte in de stad was beperkt en voor arbeiders gold de stad in die tijd als smerige, onhygiënische, criminele opeenhoping van ellende. Op het platteland was alles eigenlijk veel beter. Men had er de ruimte, de rust, groen en een sterkere sociale omgang met elkaar. Alles viel op zijn plaats toen er werd besloten om in Noord grote tuindorpen aan te leggen. Het idee van de tuinsteden was uit Engeland en Duitsland over komen waaien en brak met de noodzaak om arbeiders onder te brengen in grote blokken met kleine appartementen.
De zware industrie van o.a. Shell, Draka, Kromhout en de ADM- en NDSM-werf zorgden voor werk voor de nieuwe bewoners.

Door de schaalvergroting (architecten kregen de opdracht om een gehele wijk te ontwerpen in plaats van een enkel blok) en de beschikbaarheid over goedkopere grond in Noord kon er makkelijker voor iedereen een kleine woning met tuin gebouwd worden.

Het was voor een veelal nieuwe generatie van Amsterdamse School architecten, zoals Jakoba Mulder, Boeyinga en Boterenbrood de lancering van hun carrière.

Naast het veelvoudig gebruik van natuur, hout op de gevels en de kenmerkende kleine huisjes heeft men geprobeerd meer elementen van het dorpsleven over te nemen. Zo zien we vaak dat buurten zijn centreerd rondom een centraal plein, dat iets wegheeft van een brink of dorpsplein.

Bekijk het artikel op de site van het Parool.


View Larger Map

Foto:
- Beeldbank archief Amsterdam

Bronnen:
- Rooy, P. de (red), (2007), Geschiedenis van Amsterdam deel IV, 1900-2000, SUN, Amsterdam
- Casciato, M. (1996), The Amsterdam School, 010 Publishers, Rotterdam
- Amsterdam Noord op wikipedia